Rabu, 06 Juli 2011

Pada zaman dahulu di Amuntai ada seorang
yang saktimandraguna yang bernama
Sulaiman , beliau diberi gelar Datu Burung.
Datu artinya tetua masyarakat yang
mempunyai kesaktian tinggi.Burung sejenis
unggas.Beliau diberi gelar Datu Burung karena beliau mampu duduk di atas daun
pisang dan daun pisang itu tidak patah. Datu
Burung sebenarnya bukan asli orang
Amuntai, tetapi asli penduduk Martapura. Pada abad ke-18 suami istri – utuh dan aluh
– pergi Martapura untuk bertandang ke
tempat keluarga dengan menggunakan
perahu (jukung besar). Ketika mau pulang
atau meninggalkan Martapura ternyata ada
seorang bayi di dalam perahunya itu. Setelah diumumkan kepada penduduk Martapura
bahwa yang memiliki anak yang ada di
dalam perahunya mohon diambil.Mendengar
pengumuman itu orang pun berduyun-
duyun mendatangi perahu ma aluh. Ternyata
tidak ada yang kenal dengan bayi itu. Karena itu, bayi itupun dibawa ke Amuntai. Bayi itu ternyata bukan bayi biasa. Dia mempunyai keistimewaan.Antara lain , tidak mau menyusu, hanya mau minum air putih saja. Bila sampai waktu salat dia terbangun dari tidurnya, jika jaga, dia menangis. Bila tiba bulan puasa tidak mau minum pada siang hari selama bulan puasa itu. Semakin lama semakin besar anak itu , semakin terlihat kesaktian dan kekuatannya : Suatu hari sampai kabar ke telinga beliau bahwa Belanda mau menyerang kota Amuntai.Penyerangan Belanda dilakukan lewat Sungai Negara dengan menggunakan kapal laut. “Datu ! Belanda mau menyerang kampung
kita, mereka sedang dalam perjalanan
menuju ke sini” kata salah seorang warga
kampung melapor. “Tenang, mereka takkan sampai ke sini” sahut Datu Sulaiman. “Mereka sudah dekat Datu, mari kita siapkan segalanya” kata sang pelapor. “Baik, panggil semua kawan-kawan, kumpulkan semua disini” kata Datu. Setelah semua kawan-kawan pejuang berkumpul, beliau mengajak mereka ke tepi sungai Negara. Beliau mencari tali, lalu dibentangkan melintang ke seberang sungai. “Untuk apa tali itu dibentangkan Datu?” Tanya salah seorang yang hadir. “Untuk menghalangi kedatangan Belanda ke daerah kita ini” sahut beliau. Benar saja, ketika Belanda mendekati kota Amuntai, mereka lihat sungai yang mereka arungi buntu akhirnya merekapun berbalik arah, tidak jadi menyerang kota Amuntai dan
sekitarnya. Apabila beliau ingin makan ikan, ikan yang sedang berkeliaran bebas di sungai beliau ambil begitu saja, tanpa menggunakan alat yang lazimnya dipakai orang. Bila beliau ingin mengurung (menangkap) ikan yang berkeliaran di sungai, beliau pancangkan empat buah bilah atau tongkat berbentuk segi empat, maka ikan yang berada diantara keempat bilah itu tidak bisa bebas atau terlepas. Suatu hari beliau menanam pohon kutapi di depan rumah. Kepada keluarganya beliau mengatakan dan berpesan agar pohon kutapi
ini dipelihara karena kalau kutapi ini pohonnya besar seperti pohon kapuk, berarti ajal beliau sudah tiba. Ternyata benar, setelah pohon kutapi itu besar, beliau pun meninggal dunia. Sebelum meninggal dunia beliau sempat berwasiat, yaitu agar dimakamkan di kampung Padang Basar, tetapi ketika beliau meninggal dunia, pemerintah setempat menguburkannya di Kampung Pakacangan. Karena tidak sesuai dengan wasiat, maka pada malamnya salah seorang keluarganya bermimpi bahwa Datu Sulaiman kembali berkubur ke tempat yang telah diwasiatkan yaitu Kampung Padang Basar. Mimpi tersebut pada siangnya diceritakan kepada keluarga lainnya, lalu mereka bongkar kubur di Kampung Pakacangan, aneh mayatnya benar-benar tidak ada di dalam kubur tersebut, dan mereka hanya menemukan buluh barencong. Sedangkan di Kampung Padang Basar muncul sebuah onggokan tanah, dan onggokan tanah itulah yang diyakini oleh masyarakat sekitar adalah sebagai kubur sang Datu dan kubur itulah yang sampai sekarang banyak diziarahi orang.

Senin, 04 Juli 2011

Rusak sakalasan

Kada lawas imbah baridarnya
pilim-pilim purnu nang gigir
dipandirakan di tipi, di SMA
Sambang Lihum kakanakannya
pina malain-lain kalakuan.
Pukuknya bila takumpulan pasti kada jauh pamandiran
pada nang carubu tu. Rupanya
pilim tu baidar juwa di
sakulahan. Siapa lagi mun kada
Utuh Kumandrah nang tukang
idar. Nang rusaknya lagi di padang babinian, pukuknya
antara sarik wan kagum wan
artis idulanya. Rancak juwa
babinian ne katahuan mahayal
rahatan balajar di kalas. Takisah hari itu palajaran
biulugi nang diajari Guru Apur.
Guru Apur ne urangnya anum,
tapi hanyar saminggu kawin.
Imbah masuk ka dalam kalas,
lalu Guru Apur ne betakun wan murid-muridnya. “Nah anak-
anak, kira-kira bagian tubuh
mana yang dalam keadaan
terkena rangsangan akan
otomatis membesar, bahkan
hingga 10 kali lipat?” Gigir kalas, apalagi padang
babinian. “Aaaaah bapak,
joroknya pang tatakunan!”
ujar Aluh Dangkik nang
langsung manjawab imbah
tatakunan tadi kaluar. Mandangar sasahutan Aluh
Dangkik Guru Apur diam haja
sambil manahani kurihing,
“Ada lagi nang handak
bapandir?” jar Guru Apur
pulang. “Enggih…. bapak jorok
banar!” jar si Enor pulang
matan balakang baucap. “Nah am, kaeni haja, siapa
nang satuju mun bapak
jorok?” takun guru Apur
nang langsung dikuriaki
kakanakan,
“Huuuuuuuuuuuuuuuuu….!” Sunyaan kakanakan babinian
maangkat tangan. “Nah, kanapa maka
babiniannya haja nang
meangkat tangan, mana
lakiannya?” jar Guru Apur. “Kami paham haja Pa ae,”
jar Utuh Ujai manyahuti mulai
balakang. “Paham napa, Jai?” “Pian hanyar kawin pang,
supan mun ulun
manyambat,” jar Utuh Ujai
kukurihing. Malihat kalakuan kakanakan
kaetu wan jawapan nang pina
maaneh, jadi tapaksa guru
Apur banahap manjalasakan.
“Kaeni, buhan kam ne talalu
tinggi antena, jadi bapa bingung, kanapa samingguan
ne pamandiran bagian kam
pina caramaian wan carubu
banar? Dangarakan baik-baik.
Partama, bearti bagian kam
malam tadi kada balajar sama sakali. Organ tubuh nang bapa
takuni tadi adalah PUPIL MATA
nang bisa baganal bila
langsung takana rangsangan
barupa surutan sinar. Makanya
mata bagian bisa riplik manutup saurangan bila
takana sinar atawa banda
lain.” “Huuuuuuuuuuuuuuuuuu…..!!
jar kakanakan pulang. “Nang kadua, khusus
babiniannya kanapa maangkat
tangan samuanya, baarti
pikirannya carubu sunyaan
atawa siap handak kawinan.
Nah, nang katiga, ngini nang paling panting. Jaka organ
tubuh nang sasuai wan
bayangan ikam tadi penis,
parcayalah: kada pacangan
nyaman mun buhan kam
kawin kaina. Bayangkan 10 kali lipat baganalnya, bisa-bisa
sarak samalaman ja.” “Huuuuuuuuuuuuuu……!!!”
jar kakanakan lakiannya riuh
manawakan babiniannya.

GARA GARA JUDI

Ada kisah di Kampung Jingah
Rabit. Ada kananakan nang
bangaran Anang Pilanduk.
Urangnya ni katuju banar
bajudi wan bamabuk-
mabukan. Jaka pang manang bila bajudi, kalah tarus sampai
tasanda-sanda baju salawar.
Suah bulik ka rumah
basimpakan haja lagi saking
gilanya wan judi. Hari itu Anang Pilanduk
kabalujuran manang, uma ae
himung banar inya. Lalu
ditukarakan ka gajah
(minuman). Jadi rahatan
handak bulik ka rumah, Anang Pilanduk ne liwar mabuknya.
Saking mabuknya, kada
bajalan lagi buliknya, tapi
batingkaung. Di tangah jalan
batamuan wan Utuh
Kalimbuay di ril karita api bakas jaman bahari. “Napa ikam batingkaung
Nang?” jar Utuh bingung.
“Mabuk banar saku nih?” “Sapa nang mabuk, Tuh?”
jar Anang. “Unda ni handak
maambil kalayangan, tapi
tangganya panjang banar,
mulai tadi kada sampai-sampai
haja Unda.” “Dasar kada waras saikung
nih,” jar Utuh sambil bajauh. (Tatawa hulu nah, kisahnya
balum habis lagi, admin) Jadi singkat kisah, Anang ne
handak main judi pulang, tapi
inya kada baduit, habis
ditukarakannya kaminuman
sumalam. Apa-apa hudah
habis tasanda, bingung ae Anang ne mamikirakan sambil
tasandar di puhun nangka. Lalu timbul pikiran
manyuntan. Jadi pas tangah
malam, Anang ne mulai
beraksi. Lalu masuk ae inya ka
lalungkang rumah urang. Pas
nang dimasuki ne kamar puang, kadada urangnya,
dapat amas inya di situ. Bangaran si inya balum puas,
balalu masuk pulang ka kamar
nang sabuting, pas rahatan
kusung jua. Dapat duit tam
sakabat inya. Tapi tatap kada handak bulik
jua lagi, sualnya handak
malihati kamar nang ka-3,
dalam hatinya, “Nyata dah
banyak lagi isinya.” Rahatan asik balilihat, pas
kabalujuran mati lampu. Jadi
bagamat ae inya mambuka
lawa kamar. Sakalinya
dilihatnya ada umbayang
bibinian nang pina bagus atawa mungkal jar urang tu. Kada pina panjang pikir lagi,
langsung dirungkup atawa
dilukupi si Anang ae
umbayang tadi. Nang kaya
cacing, guliatan badudua. Kada
lawas, kira-kira 10 manitan banyala lampu. Takajut Anang
malihat bibinian tadi. Lalu baucapai bibinian ne,
“Lagiiiiii Cuuuuuuuu!!” Langsung habang muha
Anang, dapatnya nini-nini tuha
sakalinya. Bukah kada karuan
tampuh si Anang ne, sampai
bungkas tawing rumah
dirumpaknya.

Apam Kandal

Dua tahun nang lalu aku tulak ka Barabai
bajalanan ka wadah kawan.Sabalum bulik
aku singgah di urang bajual apam. Urang
Banjar samunyaan tahu bahawa apam
Barabai naitu tipis, manis, dan enak kalu
dimakan. Karana rasa ingin tahu mangapa apam Barabai naitu dibuat/diulah tipis kada
kaya apam daerah lain.Aku pun batakun
lawan nang bajual apam naitu. Tabaraungan
nang bajual apam naitu bibinian, lamak
mungkal awal, bungas lagi putih awaknya.
“ Kanapa apam Barabai naini tipis ? “ ujarku batakun.
“ Amun handak apam kandal nang di
rumah , “ ujar nang bajual manyahuti.
“ Apam di rumah siapa,” ujarku ma-anyaki
“ Nang di rumah situ pang,”
“ Kalu ai apa ampun situ,” ujarku balantih pandir. Tiwas dimulai pandir manyarimpit-
nyarimpit. “ Apam nang di rumah tu rancak
dah marasai.Handak marasai apam Barabai
pulang,” ujarku manambahi pandir.
Tabaraungan urang pina sunyi. Kami hanya
badudua-an. Ai liih, napa tii bakalan tarjadi. “ Maksud hampian ?” ujar nang bajual
manakuni.
“Apam Barabai nang tipis haja,”sahutku.
“ Kada apam nang kandalkah, aku ni lawas
dah balu,” ujar manyahuti.
Hi, angin sigar batiup. Ih, imanku diuji. Untung nang ditawari naini urang nang kada
liur baungan. Jaka liur baungan kayapakah
akhir caritanya.
“ Aku handak apam nang tipis haja gasan
sangu bulik,” ujarku.
“ Ka mana pian bulik ?” “ Ka Amuntai Luh-ai ?”
Lalu nang bajual apam naitu maunjuki aku
apam tiga bungkus.Gratis.
“ Kaina amun ka Barabai singgah ka
rumah,” ujarnya tanpa mambari alamat.
“ Insya Allah.” Sahutku lalu barangkat maninggalakan si penjual apam itu.
“ Kaya apa handak ba-ilang di alamat
rumahnya haja kada tahu.”, ujarku
manggarunum.
Sampai wayahini aku masih tangiang ucapan
Si Panjual apam naitu. Apam nang kandal, apam nang di rumah.

Cahaya

Janganlah dirimu kau jadikan sebagai lilin yang menyala… Tapi Cuma sebentar saja… Tapi akhirnya akan padam Jadikan lah dirimu sebagai bintang-bintang diatas sana… Yang selalu bersinar tuk selamanya.. Walaupun siang dia tenggelam tak ada cahaya.. Namun dibalik itu dia tetap bersinar manakala, seperti malam hari Menyinari bumi… Aku ingin dirimu seperti dia yang selalu bersinar menerangi hati ini… Di dalam kegelapan … Disini aku berharap moga- moga kau bisa seperti bintang Yang selalu menerangi hati ini…

Baisukan di kuta bungas

Baisukan … Burung-burung kada lagi
babisik nang kaya duhulu Nang tarabang bahinggap
kadahan jambu habang nang
bakambang Mahisap madu Baisukan … Kartak-kartak kada lagi
malihatakan wan buncu Nang tahalang wan kambang-
kambang nang babau Bau nang dipingir kartak kada
mungkin bau kambang malati Mungkin jua bau kambang api Di kartak kuta nang bungas
wan jua langkar nang sagin
manuha Baisukan … Ambun nang masih himung
managuri pucuk kambang-
kambang di buncu kartak Di paraknya babinian nang
parak manuha nang mambawa
gintingan wan gendongan Nang handak mamitah
satangkai kambang nang
babau Kambang nang babau
manjauh, padih rasa hati ku
nang didalam dada Kambang
nang kada malarak wan jua
nang babau asap manusuk
hidung Baisukan … Asap nang baubah wan kabus
bagabung manggalung,
malaut kabut manutupi kuta Kuta bungas meranggas
kamarau malanda Di baisukan
… Nang manjadi sanja nang kaya
bulan purnama

TANGIS DITANGAH HARITANGIS DITANGAH HARI

Jauh antaranya dihujung panglihatan mata talihat
dua pasang burung kutilang rahat baduaan
bakapungan lawan pasangannya sakali-kali
hinggap dicabang puhun kasturi karing , tarabang
pindah hinggap kaujung daun-daun nang tajantur
uleh baratnya awak kadua burung ngitu. Lawas jua mata lalaki nang duduk dipunduk
bahatap halalang karing kada sing kidipan malihat
sapasang burung nang rahat bagayaan mamadu
kasih .sambil bapikir wan malayangakan hayal
jauh ka kisah awak saurang nang kada kawa
dihilangkan matan dalam kapala lalaki ngitu. Kalihatan muha lalaki ngitu mudil marung sadih
mangingat kisah dahulu rahat masih baikatan janji
lawan gadis nang disayang wan dipujanya .” jaka
kam masih disini mungkin aku kada sasadih ini ,
mungkin kita masih bisa maniru kalakuan burung
kutilang ngitu biar kita kada bisa tarabang kaya buhannya” dalam hati lalaki itu bapandir asa
sadih banar maingat pujaan hatinya nang sudah
lawas maninggalkan iya saurangan bakawan
bayangan wan sepinya hari-harinya. Dalam lamunannya Burhan taingat kisah dahulu
waktu masih bahubungan lawan Erni sakitar
satahun nang lalu. Erni gadis nang mambawa
sabalah hatinya tulak pindah kakuta maumpati
urang tuhanya nang pagawai nagri dibagian
pamarintahan kuta, jauh pada kampung kadiaman asal.masih taingat pandiran Erni waktu
panghabisan batamuan waktu handak tulak.
“ kak,...mungkin hari ini pahabisan kita
baduaan,isuk ulun sakaluarga handak pindah
kadiaman jauh kakuta,abah dipindah bagawinya,
kada lagi di kacamatan ngini.ulun maminta kakak basabarlah,........sabujurnya ulun barat banar
maninggalakan kakak di kampung ngini ,talalu
banyak kisah manis kita nang sudah kita ulah
disini ,jaka kawa ulun handakai batinggal di
kampung ini , tapi kayapa disini jua kami kadada
dangsanak atawa kaluarga lain.” Ucapan Erni diragapan dada Burhan , ngitu nang masih barikit
di dalam pikiran Burhan waktu ngitu.itih mata
kaduanya baadu hibak dandaman.
Burhan tadiam kadada sepanggal pandir nang
kawa dikaluarkannya waktu itu ,hatinya kaya di
hiris-hiris mandangar pamandiran Erni ngitu.di ikupnya binian nang jadi kaandakan hatinya itu
pisit-pisit mudil kada handak malapas lagi , mudil
kada rela lawan parpisahan sakali ini .
“ kakak ngarti , ading tulak maumpati kuwitan
itu kada kahandak saurang , kakak bausaha
marelaakan katulakan ading kasana isuk , biar sabujurnya rasa barat banar hati kakak maucapkan
ini,mudahan ading kada talalu lawas kawa
mambuang ingatan lawan kakak disini “ ucapan
Burhan nang ini kaluar kada nang sabujurnya
kaluar matan hatinya . kada tarasa jua lilih banyu
mata kaduanya tangah ari ngitu. Lawas jua kaduanya tadiam tabawa parasaan
sasaikung nang kada kakaruan.
“ Burhan,....! “ ada suara mangajutakan
lamunan lalaki umur sakitar 20 tahunan itu,
Dikulihnya matan mana datangnya suara ngitu
sambil menggusuk mata nang pina handak tatangis mangingat kisah hidupnya. Burhan badiri menuntii suara kiyauan mamanya
matan jauh maninggalakan bakas
kadudukannya ,bakas wadahnya pahabisan
batamuan ,bapandir lawan pujaan hati ,bakas
wadah baduaan batangisan tangah hari satahun
lalu .....